niedziela, 24 marca 2013

Tradycje wielkopostne

Czy wiesz ile dni trwa post 40stodniowy?
Z czego jest popiół do sypania głów w kościele?
Dlaczego połykano bazie w Niedzielę Palmową?
                    *           *          *
     Wiele Wielkopostnych tradycji ma korzenie w zwyczajach ludowych i dawnych tradycjach pogańskich. Okres ten rozpoczyna się  tuż po zapustnej, wtorkowej zabawie, Środą Popielcową. Choć w środę zasiadano już do postnego posiłku: śledzia, kapusty i kartofli, to był to jeszcze czas żartów - brudzących i ośmieszających. Panny, które nie wyszły za mąż w karnawale spotykały się z szykanami. By je napiętnować, czepiano im do ubrań na wsiach m.in kurze łapki, szkielety śledzi, a w miastach drewniane klocki. Młodzi dowcipnisie szczodrze obsypywali upatrzone ofiary popiołem , okładali się napełnionymi nim workami. Od VI wieku, sypanie głów popiołem, ze spalonych ubiegłorocznych palm,  rozpoczynało w Kościele katolickim czas postu, jałmużny i modlitwy.
     Długość przygotowań do Wielkanocy to pamiątka po 40 dniach postu Chrystusa na pustyni i 40 latach wędrowania Izraelitów po ucieczce z Egiptu. Ale, że do czasu pokutnego nie wlicza się dni świątecznych, to niedziele wydłużają wielki post o 6 dni. Czyli trwa on tak naprawdę 46 dni. W tym czasie przez lata odżywiano się skromniej, mniej tłusto i nie tak słodko. Bogate kobiety zamieniały biżuterię na "czarną" w srebrze: z hebanem, agatem, onyksem. Mazurki i polki zastępowały nocturny i dumki. Dzieciom czasem zabierano lepsze zabawki i czytano żywoty świętych zamiast bajek.  Nawet ołtarze w kościołach przestawano zdobić kwiatami.
     Kwietna, Wierzbna, Palmowa - to niedziela poprzedzająca Wielki Tydzień. Obchodzona na pamiątkę powitania Chrystusa przybyłego do Jerozolimy.W tradycji chrześcijańskiej wierzbę uważano za symbol zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy. Wedle wierzeń ludowych, palma wielkanocna miała chronić ludzi, domy i zwierzęta przed czarami, ogniem i wszelkim złem. Jeszcze przed 30 laty połykano bazie, by nie cierpieć na ból głowy i gardła. Dziś odżywają tradycje wyplatania palm. A największe konkursy na najładniejszą lub najwyższą palmę zamieniły się w ludowe festyny skupiające uwagę turystów. Tak dzieje się m.in w Lipnicy Murowanej, gdzie od 1958 roku wybiera się największą, tradycyjnie robioną palmą. By mieć szansę na wygraną, trzeba tu postawić do pionu palmę ponad 25metrową.
     Triduum Paschalne jest celebracją męki, śmierci  i zmartwychwstania Chrystusa. Już w Wielką Środę gasi się świece przy ołtarzu, by w ciemności i ciszy skupić się na żałobie. W Wielki Czwartek zostaje odprawiona Msza Wieczerzy Pańskiej. Dzwonki zastąpione zostają klekotkami. W piątek nie odprawia się mszy, zaś wieczorem odprawiana jest droga krzyżowa. Oblężenie przeżywają Kalwarie (m.in Zebrzydowska, Wejcherowska) gdzie tłumy pątników uczestniczą w misterium Męki Pańskiej. Przeniesieniem Najświętrzego Sakramentu z głównego ołtarza, składa się symbolicznie Chrystusa do grobu. Rozpoczyna się adoracja, a przy grobie wystawione zostają warty. W sobotę w większych miastach jest kultywowany zwyczaj "chodzenia na groby", czyli odwiedzania ich w różnych parafiach. Święcone są pokarmy. Już nie w domach - jak przed laty, ale w kościołach. Najważniejsze są zdobione jajka - jako symbol początku i źródła życia. Kiedyś uważane także za lekarstwo na niejedną chorobę, miały chronić przed pożarem, zapewniać szczęście i ... pomóc zdobyć upatrzoną dziewczynę albo chłopaka.
     Kończy się głodny przednówek, zaczyna płodna wiosna, świat budzi się do życia - Chrystus Zmartwychwstał!




Zdjęcia z konkursu palm w Lipnicy Murowanej.
W tym roku jednym z mecenatów konkursu jest www.domSatori.eu
noclegi we Władysławowie nad morzem.


1 komentarz:

  1. Jak widzę palmy to dla mnie już święta więc przeszylam głównej Organizatorce i wszystkim Paniom z Koła Gospodyń Miejskich życzenia:
    Co było pierwsze jajko czy kura?

    Czy może być jajko
    mądrzejsze od kury?

    Rozwiązania tych dylematów
    szuka filozof zerkając do góry.

    A na ziemi, to nie bajka
    na Wielkanoc święcimy jajka.

    również z jajkiem ja składam życzenia
    zdrowia, szczęścia, powodzenia,
    pomyślności i wszelkich radości.
    I chociaż za oknem zima
    to mam nadzieję,
    że wiosna już wkrótce u nas zagości.

    Elżbieta M

    OdpowiedzUsuń